1. İnternet nedir?
İnternet, birbirine bağlı bilgisayarlardan oluşan, dünya çapında, çok büyük bir iletişim ağıdır. Kısaca “ağların ağı”, yani ağlardan oluşan büyük ağ olarak da ifade edilmektedir. Bir bilgisayarı İnternet’e bağlamak için modem gereklidir.
2. İnternet’in kısa tarihçesi.
İnternet’in tarihçesi 1969 yılında Amerikan Savunma Bakanlığının yürüttüğü bir askeri projeye dayanır. Bu tarihten itibaren İnternet on yıllar boyunca çeşitli gelişmeler göstermiş ve günümüzdeki halini almıştır. Günümüzde kullanılan İnternet protokolü 1983 yılından bu yana kullanılmaktadır. İnternet üzerinden ilk elektronik posta (e-posta) 1976 yılında gönderilmiştir ve bu olayla birlikte İnternet popülerlik kazanmaya başlamıştır.
Türkiye’de İnternet ile ilgili çalışmalar 1991 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından başlatılmıştır. Ekim 1992 tarihinde ilk İnternet bağlantısı (geçici deneme bağlantısı) Ege Üniversitesi’nden sağlanmıştır. İlk kalıcı bağlantı ise 1993 Nisan ayında ODTÜ’den gerçekleştirilmiştir ve bu bağlantı uzun süre ülkenin tek İnternet çıkışı olmuştur.
3. İnternet ile ilgili önemli kavramlar.
IP Adresi: Belli bir ağa bağlı cihazların ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları sayısal adreslerdir. (örnek: 212.174.189.120) İnternet adreslerini bu şekilde akılda tutmak zor olduğu için site adreslerini (URL) kullanırız.
Site Adresi (URL): İnternet üzerinde yayınlanan sitelere ulaşmak için kullanılan adreslerdir. Genellikle dört bölümden oluşur; “www” kısaltması, alan adı, alan adı uzantısı ve ülke kodu kısaltması. Bu bölümler arasında ayırıcı olarak nokta kullanılır. (örnek: www.meb.gov.tr) Önemli alan adı uzantıları ve açıklamaları şöyledir:
.gov: Kamu Kurumları
.com: Ticari Kurumlar
.org: Vakıf ve Organizasyon Kurumları
.mil: Askeri Kurumlar
.edu: Üniversiteler
.k12: İlköğretim, Lise ve Kolejler
Site adreslerini tarayıcı (browser) adı verilen programların adres çubuklarına yazarak ilgili siteye erişim sağlarız. Internet Explorer, ve Mozilla Firefox en çok tercih edilen tarayıcı programlardır.
Dosya İndirme (Download): İnternet ya da ağ ortamı üzerinden herhangi bir veriyi ya da dosyayı kendi bilgisayarına aktarma (kopyalama) işidir. Son yıllarda kullanımı yaygınlaşan dosya paylaşım programlarını (LimeWire, BearShare, Ares v.b.) kullanarak İnternet’e bağlanan diğer kullanıcıların bilgisayarlarından da dosya indirebiliriz.
4. İnternet üzerinden iletişim için kullanılan çeşitli araçlar.
Elektronik Posta (E-Posta): İnternet kullanıcılarının sayısal ortamda hazırlayıp birbirlerine gönderdikleri, yazılı, sesli ve görüntülü bilgiler içerebilen iletilere verilen isimdir. E-posta göndermek ve alabilmek için elektronik posta adresinizin olması zorunludur. Son yıllarda E-posta grupları da yaygın olarak kullanılmaktadır. E-posta grubunun adresine gönderilen herhangi bir e-posta tüm grup üyelerine iletilir.
Forumlar: Belirli konular ile ilgili fikirlerin tartışıldığı tartışma gruplarıdır. İnsanlar forumlar üzerinden iletişim kurarken çeşitli sorular sorar, cevaplar yazar, yorumlar yapar ve düşüncelerini forum kullanıcıları ile paylaşırlar.
Anlık İleti: Anlık ileti e-posta ve forum gibi İnternet üzerinden iletişim için kullanılan bir yöntemdir. MSN Messenger veya Skype gibi bir anlık ileti programı aracılığı ile bu programı kullanan diğer kullanıcılara yazılı, sesli ve görüntülü iletiler gönderebilirsiniz. Gönderdiğiniz bu iletiler karşı taraftaki kullanıcı tarafından anında görüntülenir. Siz de karşı taraftan gelen yanıt iletisini anında görebilirsiniz. Anlık ileti programları üzerinden dosya gönderip almakta mümkündür.
5. İnternet üzerinden sağlanan çeşitli hizmetler.
Elektronik Devlet (E-Devlet): Devletin vatandaşlara karşı yükümlü olduğu görev ve hizmetler ile vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesidir. (Örnek: Okullara kayıt olma, sınavlara başvurma ve T.C. Kimlik No öğrenme gibi hizmetler.)
İnternet’te Alışveriş: İnternet’te çeşitli siteler üzerinden alışveriş yapma imkânı bulunmaktadır. Alışveriş sitelerinden yararlanmak için öncelikle ilgili siteye üye olunması ve çeşitli kişisel bilgilerin girilmesi gerekmektedir. 24 saat kesintisiz hizmet sunulması, çeşitli indirim ve kampanyaların düzenlenmesi, geniş ürün yelpazesine ulaşma imkânı ve ürünün eve teslim edilmesi İnternet’te alışverişin yararları arasındadır. Kişisel bilgilerin verilmesi, ödeme riskleri, kredi kartı bilgilerinin verilmesi ve satış sonrası hizmetlerde yaşanabilecek sorunlar İnternet’te alışverişin zararları arasındadır.
6. Arama Motoru kavramı ve ileri arama teknikleri.
İnternet’te yer alan içerik ve bilgiler arasında arama yapma imkânı veren sitelere arama motoru denilmektedir. Arama motorları web sitelerini otomatik olarak gezer ve gezilen sayfaların içeriklerini saklarlar. Bu içerik daha sonra indekslenir ve hızlı bir biçimde aranabilir hale getirilir. Kullanıcının aranmasını istediği bilgi bu indeks içinde aranır.
